Magazyny energii zyskują na popularności wśród właścicieli instalacji fotowoltaicznych w Polsce. Wraz ze zmieniającymi się przepisami i systemem rozliczeń prosumentów, coraz więcej osób zastanawia się, czy warto zainwestować w magazyn energii. W tym artykule analizujemy opłacalność takiej inwestycji i przedstawiamy kluczowe aspekty, które warto wziąć pod uwagę.

1. Czym są magazyny energii i jak działają?

Magazyn energii to urządzenie, które pozwala na przechowywanie nadwyżek energii elektrycznej wytworzonej przez instalację fotowoltaiczną. Zamiast oddawać nadwyżki do sieci, możemy je zmagazynować i wykorzystać później, np. wieczorem lub w nocy, gdy panele nie produkują prądu.

Rodzaje magazynów energii:

• Magazyny bateryjne - najpopularniejszy typ, oparty na bateriach litowo-jonowych, litowo-żelazowo-fosforanowych (LiFePO4) lub żelowych
• Magazyny wodorowe - wykorzystujące elektrolizery do produkcji wodoru, który może być przechowywany i ponownie przetworzony na energię elektryczną
• Magazyny ciepła - przekształcające nadwyżki energii elektrycznej w energię cieplną, która może być wykorzystana do ogrzewania wody lub pomieszczeń

W tym artykule skupimy się głównie na magazynach bateryjnych, które są najbardziej dostępne i praktyczne dla gospodarstw domowych.

2. Dlaczego warto rozważyć inwestycję w magazyn energii?

Istnieje kilka kluczowych powodów, dla których właściciele instalacji fotowoltaicznych decydują się na montaż magazynu energii:

Zmiana systemu rozliczeń prosumentów

Od 1 kwietnia 2022 roku w Polsce obowiązuje nowy system rozliczeń prosumentów - net-billing, który zastąpił wcześniejszy system net-metering. W nowym systemie prosumenci sprzedają nadwyżki energii po cenie rynkowej (zwykle niższej) i kupują energię z sieci po cenie detalicznej (zwykle wyższej). Magazyn energii pozwala zwiększyć tzw. autokonsumpcję, czyli wykorzystanie energii wyprodukowanej przez własną instalację fotowoltaiczną.

Niezależność energetyczna

Magazyn energii zwiększa niezależność od sieci elektroenergetycznej. W przypadku awarii sieci lub przerw w dostawie prądu, posiadając magazyn energii i odpowiednio skonfigurowany system, możliwe jest korzystanie z własnej energii.

Optymalizacja zużycia energii

Dzięki magazynowi możemy lepiej zarządzać zużyciem energii, wykorzystując ją w czasie, gdy jest najbardziej potrzebna, np. w godzinach wieczornych, gdy zapotrzebowanie na energię jest wysokie, a produkcja z paneli niska lub zerowa.

Programy dotacji

Coraz więcej programów dotacyjnych (np. "Mój Prąd 5.0") oferuje dofinansowanie do magazynów energii, co może znacząco zmniejszyć koszt inwestycji.

3. Czynniki wpływające na opłacalność inwestycji

Opłacalność inwestycji w magazyn energii zależy od wielu czynników. Oto najważniejsze z nich:

Koszt zakupu i instalacji

Ceny magazynów energii dla domów jednorodzinnych zaczynają się od około 15 000 zł (za pojemność około 5 kWh) i mogą sięgać nawet 50 000 zł za bardziej zaawansowane systemy o większej pojemności. Do tego należy doliczyć koszt instalacji i dodatkowego wyposażenia.

Pojemność magazynu

Wybór odpowiedniej pojemności magazynu jest kluczowy. Powinna ona być dostosowana do mocy instalacji fotowoltaicznej oraz do typowego wzorca zużycia energii w gospodarstwie domowym. Zbyt mały magazyn nie zapewni oczekiwanych korzyści, a zbyt duży będzie niepotrzebnym wydatkiem.

Profil zużycia energii

Jeśli większość energii zużywasz w ciągu dnia, gdy świeci słońce, korzyści z magazynu będą mniejsze. Magazyn energii jest najbardziej opłacalny dla gospodarstw, które zużywają znaczną część energii wieczorem i w nocy.

Różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży energii

Im większa różnica między ceną, po której kupujesz energię z sieci, a ceną, po której sprzedajesz nadwyżki, tym większe potencjalne oszczędności z magazynu energii.

Żywotność i gwarancja

Baterie litowo-jonowe mają ograniczoną liczbę cykli ładowania i rozładowania. Większość producentów oferuje gwarancję na 5-10 lat lub określoną liczbę cykli (zwykle 6000-10000). Po tym czasie wydajność baterii spada, co należy uwzględnić w kalkulacji opłacalności.

Dostępne dofinansowania

W Polsce można uzyskać dofinansowanie do magazynu energii w ramach programu "Mój Prąd 5.0" (do 5 000 zł) oraz z niektórych programów samorządowych. Dofinansowanie może znacząco poprawić opłacalność inwestycji.

4. Przykładowa analiza opłacalności

Przeprowadźmy przykładową analizę dla przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce z instalacją fotowoltaiczną o mocy 6 kWp:

Założenia:

• Roczna produkcja energii: 6 000 kWh
• Roczne zużycie energii: 5 000 kWh
• Autokonsumpcja bez magazynu: 20% (1 000 kWh)
• Autokonsumpcja z magazynem: 60% (3 000 kWh)
• Cena zakupu energii z sieci: 0,75 zł/kWh
• Cena sprzedaży nadwyżek do sieci: 0,35 zł/kWh
• Koszt magazynu energii 10 kWh: 25 000 zł
• Dofinansowanie z programu "Mój Prąd": 5 000 zł
• Rzeczywisty koszt inwestycji: 20 000 zł
• Żywotność magazynu: 10 lat

Kalkulacja rocznych oszczędności:

• Bez magazynu:
  • Autokonsumpcja: 1 000 kWh × 0,75 zł/kWh = 750 zł
  • Sprzedaż nadwyżek: 5 000 kWh × 0,35 zł/kWh = 1 750 zł
  • Razem: 2 500 zł rocznie
• Z magazynem:
  • Autokonsumpcja: 3 000 kWh × 0,75 zł/kWh = 2 250 zł
  • Sprzedaż nadwyżek: 3 000 kWh × 0,35 zł/kWh = 1 050 zł
  • Razem: 3 300 zł rocznie

Roczna dodatkowa oszczędność dzięki magazynowi: 3 300 zł - 2 500 zł = 800 zł

Prosty okres zwrotu: 20 000 zł ÷ 800 zł = 25 lat

W powyższym przykładzie prosty okres zwrotu inwestycji przekracza oczekiwaną żywotność magazynu, co sugeruje, że inwestycja może nie być opłacalna czysto ekonomicznie. Jednak należy pamiętać, że:

• Ceny energii prawdopodobnie będą rosły w przyszłości, co skróci okres zwrotu
• Nie uwzględniliśmy wartości niezależności energetycznej i bezpieczeństwa w przypadku awarii sieci
• Technologia magazynów energii rozwija się, a ceny spadają

5. Dla kogo magazyn energii będzie najbardziej opłacalny?

Magazyn energii będzie najbardziej opłacalny dla:

• Prosumentów objętych systemem net-billing
• Gospodarstw domowych zużywających większość energii wieczorem i w nocy
• Osób ceniących niezależność energetyczną
• Mieszkańców obszarów z częstymi przerwami w dostawie prądu
• Inwestorów mogących skorzystać z dotacji i dofinansowań

6. Dodatkowe korzyści

Oprócz aspektów finansowych, magazyn energii oferuje inne korzyści:

• Stabilizacja sieci - magazyny pomagają w stabilizacji sieci elektroenergetycznej
• Ochrona środowiska - większe wykorzystanie energii odnawialnej zmniejsza emisję CO2
• Przygotowanie na przyszłość - wraz z rozwojem elektromobilności i inteligentnych domów, magazyn energii stanie się jeszcze bardziej użyteczny

Podsumowanie

Decyzja o inwestycji w magazyn energii powinna być podjęta po dokładnej analizie indywidualnej sytuacji. Choć obecnie dla wielu prosumentów okres zwrotu inwestycji może być długi, sytuacja zmienia się dynamicznie wraz ze wzrostem cen energii, spadkiem cen magazynów i dostępnością dofinansowań.

Magazyn energii to nie tylko inwestycja ekonomiczna, ale także krok w kierunku większej niezależności energetycznej i przygotowania się na przyszłe zmiany w systemie energetycznym. Dla osób, które cenią sobie te aspekty, magazyn energii może być wartościową inwestycją nawet przy dłuższym okresie zwrotu.

W Appetitnaya-Utka oferujemy kompleksowe doradztwo w zakresie doboru odpowiedniego magazynu energii do Twojej instalacji fotowoltaicznej. Nasi specjaliści przeprowadzą dokładną analizę opłacalności i pomogą wybrać najlepsze rozwiązanie dopasowane do Twoich potrzeb.